Engellilerde Emeklilik Şartları Nelerdir?

Engelliler için emeklilik süreçleri, Türkiye'de belirli şartlara bağlı olarak belirlenir. Bu yazıda, engelli bireylerin emeklilik hakkında bilmesi gereken önemli detaylara odaklanacağız. Ayrıca sürekli engelli raporu ile emeklilik hesaplama, malulen engellilerde emeklilik şartları 2023 ve yeni yasaya göre malulen engellilerde emeklilik şartları gibi anahtar konulara da değineceğiz.

Engellilerde Emeklilik Şartları

Engellilerde emeklilik şartları, Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen kriterlere bağlı olarak uygulanır. Engelli bireylerin emeklilik hakkını kazanabilmeleri için belirli oranlarda engelli raporuna sahip olmaları ve belli bir süre prim ödemeleri gerekmektedir. İşte engellilerde emeklilik şartlarına dair temel bilgiler:

• Engellilik Oranı: Yüzde 40 engelli emeklilik şartlarının başında gelir. Engellilik oranı, Sağlık Kurulu tarafından yapılan muayene sonucunda belirlenir.
• Prim Gün Sayısı: Engelli bireylerin belirli bir süre boyunca prim ödemeleri gerekmektedir. Bu süre genellikle 10 yıl olarak kabul edilmektedir. Ancak, bu süre engelliğin derecesine ve kişinin yaştan kaynaklanan engelli emeklilik şartlarına uygunluğuna göre değişiklik gösterebilir.
• Yaş Şartları: Engelli bireyler, genellikle belirli bir yaşa gelmeden emekli olamazlar. Ancak, engellilik durumu ve çalışma geçmişi göz önüne alınarak belirlenen yaş sınırları bulunabilir.
• Çalışma Geçmişi: Engelli emekliliği için prim ödeme süresinin yanı sıra, kişinin belirli bir süre boyunca sigortalı olarak çalışmış olması da önemlidir. Bu, kişinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim ödemiş olmasını içerir.
• Sürekli Engelli Raporu ve Süresiz Engelli Raporu: Sürekli engelli raporu, belirli aralıklarla yenilenen ve engelliliğin devam ettiğini gösteren bir rapordur. Sürekli engelli raporuna sahip olan bireyler, bu durumu devam ettiği sürece emekli olabilirler. Süresiz engelli raporu ise belirli bir süreliğine verilen ve bu süre sonunda tekrar değerlendirmeye tabi tutulan bir rapordur.

Engellilerde emeklilik şartları, zaman içinde güncellenebilir ve değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, en güncel bilgileri almak ve kişisel durumunuza uygun engellilerde emeklilik şartlarını öğrenmek için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmanız önemlidir. Ayrıca, işçi, memur veya bağımsız çalışan durumuna göre farklı emeklilik kuralları ve şartları olabileceğini unutmamak önemlidir.

Engellilerde Emeklilik Şartları 2023

Engellilerde emeklilik şartları, engel oranına göre değişir. Engel oranı %40 ile %59 arasında olanlar, 18 yıl sigortalılık süresi ve 4680 gün prim ödeme şartını sağlamaları halinde emekli olabilirler. Yüzde 60 engelli emeklilik şartları farklılık gösterir. Engel oranı %60 ve üzeri olanlar ise, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirmeleri yeterlidir. Engelli emeklilik başvurusu yapmak isteyenler, SGK'ya başvurarak engel durumlarını belgelemeleri gerekir.

Malulen Engellilerde Emeklilik Şartları

Malulen emeklilik, çalışma hayatındaki bir kişinin sağlık sorunları nedeniyle normal emeklilik yaşı beklenmeden emekli olabilmesini sağlayan bir sistemdir. Malulen engellilerde emeklilik şartları, kişinin sağlık durumu ve çalışma geçmişi gibi faktörlere dayanır. Türkiye'de yeni yasaya göre malulen emeklilik şartları genel olarak şunlardır:

• Yüzde 40 ve Üzeri Engellilik Oranı: %40 malulen emeklilik şartları için en temel şart, kişinin yüzde 40 ve üzeri oranda engelli olmasıdır. Bu engellilik oranı, Sağlık Kurulu tarafından yapılan muayene sonucunda belirlenir.
• Çalışma Geçmişi: Kişinin malulen emeklilik için başvuruda bulunabilmesi için belirli bir süre prim ödemiş olması gerekir. Bu süre genellikle 10 yıl olarak kabul edilir.
• Sürekli Maluliyet Durumu: Malulen emeklilik başvurusu yapan kişinin sağlık durumu, sürekli bir maluliyeti gerektirmelidir. Bu durum, kişinin çalışma kapasitesini sürekli olarak etkileyen bir sağlık sorununu ifade eder.
• Sürekli Çalışma Yetersizliği: Malulen emeklilik başvurusu yapan kişi, mesleğini veya herhangi bir işi sürekli olarak yapmaktan aciz durumda olmalıdır. Yani, çalışma kapasitesinin sürekli olarak yetersiz olduğu tespit edilmelidir.
• Maluliyetin Meslek Hastalığı veya İş Kazası Sonucu Olması: Malulen emeklilik durumu, kişinin meslek hastalığı veya iş kazası sonucu engelli hale gelmesiyle de ilgili olabilir. Bu durumda sağlık sorununun çalışma hayatındaki bir olay sonucunda meydana gelmiş olması önemlidir. Bunun için çalışma gücünde en az %60 kayıp yaşamaları gerekir.
• Sosyal Güvenlik Kurumu'na Başvuru: Malulen emeklilik için başvuru, Sosyal Güvenlik Kurumu'na yapılmalıdır. Başvuru sırasında kişinin sağlık durumu, çalışma geçmişi ve diğer belgeler değerlendirilir.

Malulen emeklilik başvurusu yapmak isteyen bireylerin durumlarına uygun olarak hazırlanan sağlık raporları ve diğer belgelerle Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmaları gerekir. Bu şartlar zaman içinde değişebileceği için en güncel bilgileri almak için SGK'ya başvurmak önem arz eder.

Malulen Emeklilik Maaşları

Malulen emekli maaşı sigortalılık kapsamına göre değişir. Malulen emeklilik maaşı 2023 yılı için duyurulan en düşük emekli maaşı, 7.500 TL olarak resmi olarak belirlendi. Ancak bu rakam malulen emekli maaşının en yüksek hali olup en düşük hali 2.500 TL civarında olacaktır. 

Malulen emeklilik maaşı şartları 2023 için SSK ve BAĞ-KUR kapsamında en az 1800 gün, Emekli Sandığı kapsamında ise en az 3600 gün prim ödemiş olmak gerekir.

Engelli Emeklilik Hesaplama

Engelli emeklilik hesaplama, kişinin engel durumuna, çalışma geçmişine ve ödenmiş primlere bağlı olarak belirlenen bir süreci ifade eder. Engelli emeklilik hesaplama formülü şu şekilde özetlenebilir:

Engellilik Oranı × Prim Gün Sayısı ÷ Toplam Prim Günü Sayısı x Emekli Aylık Bağlama Oranı

Bu formül, kişinin engellilik oranına, prim gün sayısına ve emekli aylık bağlama oranına göre emekli aylığının hesaplanmasını sağlar.

Örnek bir hesaplama:

Diyelim ki bir kişi yüzde 50 engelli, 10 yıl prim ödemiş ve toplam prim gün sayısı 9000 gün. Ayrıca emekli aylık bağlama oranı da %70 olsun.

0.50 × 10,000 ÷ 9000 × 0.70 = Engelli Emekli Aylığı

Ancak, bu sadece temel bir örnektir ve gerçek hesaplamalar, kişinin özel durumuna, SGK tarafından belirlenen güncel tablolara ve yasal düzenlemelere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, kesin bilgiler ve en güncel hesaplamalar için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmak gerekir.

Engelli Emeklilik Tablosu (2008’den Önce)

Engelli emeklilik tablosu 2008 yılı itibari ile değişiklik göstermiştir. 2008’den öncesi için tablo aşağıdaki gibidir:

%80 ve üzeri raporu olanlar için;

• 15.08.1991 ve öncesi    15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.1991-05.08.1994  15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.1994-05.08.1997  15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.1997-05.08.2000  15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.2000-05.08.2003  15 Yıl-3600 Prim Gün
• 05.08.2003-30.09.2008  15 Yıl-3600 Prim Gün

%60-%79 aralığında raporu olanlar için;

• 15.08.1991 ve öncesi   15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.1991-05.08.1994 15 Yıl-3680 Prim Gün
• 06.08.1994-05.08.1997 16 Yıl-3760 Prim Gün
• 06.08.1997-05.08.2000 17 Yıl-3840 Prim Gün
• 06.08.2000-05.08.2003 17 Yıl 8 Ay 3920 Prim
• 05.08.2003-30.09.2008 18 yıl-4000 Prim Gün

%40-%59 aralığında raporu olanlar için;

• 15.08.1991 ve öncesi   15 Yıl-3600 Prim Gün
• 06.08.1991-05.08.1994 16 Yıl-3760 Prim Gün
• 06.08.1994-05.08.1997 17 Yıl-3920 Prim Gün
• 06.08.1997-05.08.2000 18 Yıl-4080 Prim Gün
• 06.08.2000-05.08.2003 19 Yıl-4240 Prim Gün
• 05.08.2003-30.09.2008 20 Yıl-4400 Prim Gün

Engelli Emeklilik Tablosu (2008’den Sonra)

2008’den sonra için ise tablo aşağıdaki gibidir:

1.Derece %60 ve üzeri raporu olanlar için;

• 01.10.2008-31.12.2008  15 Yıl-3700 Prim Gün
• 01.01.2009-31.12.2009  15 Yıl-3800 Prim Gün
• 01.01.2010-31.12.2010  15 Yıl-3900 Prim Gün
• 01.01.2011-31.12.2011  15 Yıl-3960 Prim Gün
• 01.01.2012-31.12.2012  15 Yıl-3960 Prim Gün
• 01.01.2013-31.12.2013  15 Yıl-3960 Prim Gün
• 01.01.2014-31.12.2014  15 Yıl-3960 Prim Gün
• 01.01.2015 ve sonrası  15 Yıl-3960 Prim Gün

2.Derece %50-%59 aralığında raporu olanlar için;

• 01.10.2008-31.12.2008 16 Yıl-3700 Prim Gün
• 01.01.2009-31.12.2009 16 Yıl-3800 Prim Gün
• 01.01.2010-31.12.2010 16 Yıl-3900 Prim Gün
• 01.01.2011-31.12.2011 16 Yıl-4000 Prim Gün
• 01.01.2012-31.12.2012 16 Yıl-4100 Prim Gün
• 01.01.2013-31.12.2013 16 Yıl-4200 Prim Gün
• 01.01.2014-31.12.2014 16 Yıl-4300 Prim Gün
• 01.01.2015 ve sonrası 16 Yıl-4320 Prim Gün

3.Derece %40-%49 aralığında raporu olanlar için;

• 01.10.2008-31.12.2008 18 Yıl-4100 Prim Gün
• 01.01.2009-31.12.2009 18 Yıl-4200 Prim Gün
• 01.01.2010-31.12.2010 18 Yıl-4300 Prim Gün
• 01.01.2011-31.12.2011 18 Yıl-4400 Prim Gün
• 01.01.2012-31.12.2012 18 Yıl-4500 Prim Gün
• 01.01.2013-31.12.2013 18 Yıl-4600 Prim Gün
• 01.01.2014-31.12.2014 18 Yıl-4680 Prim Gün
• 01.01.2015 ve sonrası  18 Yıl-4680 Prim Gün

Engellilerde Emekli Olmak İçin Kaç Gün Gerekli?

Engellilerde emekli olmak için kaç gün gerekli olduğu, engellilik derecesine ve sigortalılık süresine göre değişir. Engellilik derecesi %40 ile %59 arasında olanlar, 18 yıl sigortalı olup 4680 gün prim ödemiş olmaları halinde emekli olabilirler. Engellilik derecesi %60 ve üzeri olanlar ise, 15 yıl sigortalı olup 3600 gün prim ödemiş olmaları halinde emekli olabilirler.

Engelli Emeklilik Başvurusu İçin Hangi Belgeler Gereklidir?

Engelli emeklilik başvurusu için gerekli belgeler şunlardır:

• Başvuru formu
• Nüfus cüzdanı fotokopisi
• Engellilik oranını gösteren sağlık kurulu raporu
• SGK hizmet dökümü
• Varsa malulen emeklilik için gerekli diğer belgeler

Başvuru formunu SGK'nın internet sitesinden indirebilir veya ilgili birimden temin edebilirsiniz. Sağlık kurulu raporunuzun geçerlilik süresi dolmamış olmalıdır. SGK hizmet dökümünüzü e-devlet üzerinden alabilir veya SGK'ya başvurarak talep edebilirsiniz. Malulen emeklilik için gerekli diğer belgeler, başvuracağınız sigorta türüne göre değişiklik gösterebilir. Bu konuda SGK ile iletişime geçmelisiniz.

Engelli Emeklilik Hakkında Yapılan Yasal Değişiklikler Nelerdir?

• Engelli emeklilik hakkında yapılan yasal değişiklikler, engelli vatandaşların emekli olma şartlarını kolaylaştırmayı amaçlar. Bu değişikliklerden bazıları şunlardır:
• Engelli derecesi %40 ve üzeri olanlar, sigortalılık süresi ve prim günü şartı aranmaksızın emekli olabileceklerdir.
• Engelli derecesi %40 ile %59 arasında olanlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartını yerine getirmeleri halinde emekli olabileceklerdir.
• Engelli derecesi %60 ve üzeri olanlar, 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 prim günü şartını yerine getirmeleri halinde emekli olabileceklerdir.
• Engelli emeklilerin aylık bağlama oranları, engellilik derecelerine göre artırılacaktır.

Engelli Emeklilik Başvurusu Sonuçları Ne Kadar Sürede Açıklanır?

Engelli emeklilik başvurusu sonuçları, başvuru tarihinden itibaren ortalama 3 ay içinde açıklanır. Başvuru sonucunu SGK'nın resmi internet sitesinden veya Alo 170 hattından öğrenebilirsiniz. Başvurunuz olumlu sonuçlanırsa emekli maaşınızı almak için banka seçimi yapmanız gerekir. Başvurunuz reddedilirse itiraz hakkınız vardır.